Καθυστέρηση ή Διαταραχές λόγου / ομιλίας

Η καθυστέρηση λόγου ή ομιλίας αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου η ανάπτυξη ικανότητας κατανόησης και ομιλίας είναι σωστή, αλλά πιο αργή από ό,τι είναι αποδεκτή ως φυσιολογική. Ενώ οι διαταραχές λόγου ή ομιλίας αναφέρονται σε περιπτώσεις όπου η ικανότητα λόγου ή ομιλίας αποκλίνει από την αναμενόμενη ως φυσιολογική ανάπτυξη. 

Οι γλωσσικές διαταραχές μπορεί να αφορούν στη μορφή (φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη), στο περιεχόμενο (σημασιολογία) και στη λειτουργία της γλώσσας στην επικοινωνία (πραγματολογία) ή σε οποιονδήποτε συνδυασμό των παραπάνω. 

Οι διαταραχές της ομιλίας - άρθρωσης αναφέρονται στη δυσκολία σχηματισμού συγκεκριμένων λέξεων ή ήχων ή/και στην ευχέρεια, που απαιτούνται για την επικοινωνία με άλλους. Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας μπορεί να υπάρχουν μόνες τους ή συνδυαστικά. 

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας με καθυστέρηση λόγου ή ομιλίας μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μαθησιακών δυσκολιών, συμπεριλαμβανομένων δυσκολιών στην ανάγνωση και τη γραφή. Επιπλέον μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο προβλημάτων συμπεριφοράς και ψυχοκοινωνικής προσαρμογής, η οποία μπορεί να επιμείνει και στην ενήλικη ζωή. Γι αυτό επιμένουμε πάντα στην έγκαιρη αντιμετώπιση τους, προτού δηλαδή τα παιδιά φοιτήσουν στο Δημοτικό. 

Οι παιδίατροι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αναγνώρισης και της αρχικής αξιολόγησης παιδιών με καθυστέρηση λόγου και ομιλίας πριν την ηλικία των 3 ετών. Ταυτόχρονα οι ανησυχίες και οι παρατηρήσεις των γονέων βοηθούν στον πρώιμο εντοπισμό διαταραχών λόγου και ομιλίας. 

Οι πληροφορίες που βασίζονται στη γονεϊκή αναφορά μπορούν να χρησιμεύσουν ως πρόσθετα κατά την κλινική αξιολόγηση. Για παράδειγμα εάν ένα παιδί 24 μηνών και άνω, χρησιμοποιεί λιγότερες από 50 λέξεις ή έχει ακατανόητη - ακατάληπτη ομιλία ή δεν κατανοεί απλές εντολές θα πρέπει να προβληματίσει το γονέα ώστε να επισκεφτεί κάποιον ειδικό. Η έγκαιρη παραπομπή για περαιτέρω αξιολόγηση μπορεί να μετριάσει τόσο την ανάπτυξη μακροχρόνιων διαταραχών επικοινωνίας όσο και δυσμενών  επιπτώσεων στην κοινωνική και ακαδημαϊκή ανάπτυξη. 

Όλα τα παιδιά που εμφανίζουν σημάδια καθυστέρησης λόγου και ομιλίας θα πρέπει να παραπέμπονται σε λογοθεραπευτές και σε ΩΡΛ (ωτορινολαρυγγολόγο) για πλήρη διαγνωστικό έλεγχο.

Εμπιστευτείτε τους ειδικούς και συζητήστε τους προβληματισμούς σας. 

Ειρήνη Γιαμούκη 

Λογοθεραπεύτρια MSc Rehabilitation 

Jullien S. Screening for language and speech delay in children under five years. BMC Pediatr. 2021 Sep 8;21(Suppl 1):362. doi: 10.1186/s12887-021-02817-7. PMID: 34496812; PMCID: PMC8424786.

Rupert J, Hughes P, Schoenherr D. Speech and Language Delay in Children. Am Fam Physician. 2023 Aug;108(2):181-188. PMID: 37590860.